پارگی و بیرون‌زدگی دیسک بین مهره‌ای Disk Ruptured
پارگی و بیرون‌زدگی دیسک بین مهره‌ای در اثر از هم گسیختگی ناگهانی یا تدریجی رباط‌ها و بافت‌های حمایتی اطراف دیسک بین مهره‌ای (بالشتک‌هایی که مهره‌های ستون فقرات را از هم جدا می‌کنند) ایجاد می‌شود. دیسک‌های بین‌مهره‌های گردن یا کمر بیشتر از سایر جاهای ستون فقرات دچار این مشکل می‌شوند.
علایم شایع:
در صورت بیرون زدن دیسک بین مهره‌ای L5–S1 در قسمت تحتانی کمر، درد شدید در قسمت تحتانی کمر یا قسمت پشت باسن، ران، ساق پا، یا پا (سیاتیک) بوجود می آید که معمولاً این درد در یک طرف رخ می‌دهد و با حرکت، سرفه، عطسه، بلندکردن اشیاء، یا زور زدن بدتر می‌شود. همچنین باعث پیدایش ضعف، بی‌حسی، یا تحلیل رفتن عضلات پا (اندام تحتانی) می گردد.
در صورت بیرون زدن دیسک بین مهره‌ای در گردن درد در گردن، شانه، یا در مسیر بازو به سمت دست بوجود می آید و این درد با افزایش حرکت بدتر می‌شود. همچنین این عارضه باعث ضعف، بی‌حسی، یا تحلیل رفتن عضلات دست (اندام فوقانی) می گردد.
علل بیماری:
علت پیدایش این عاضه ضعیف شدن و پارگی بافت دیسک می باشد که باعث وارد آمدن فشار به رشته‌های عصبی عبوری از درون کانال ستون فقرات می‌شود. این از هم گسیختگی بافت دیسکی در اثر آسیب ناگهانی یا استرس مزمن مثلاً به علت بلندکردن مدام اشیای سنگین یا چاقی، به وجود می‌آید.
عوامل افزایش‌دهنده خطر و پیشگیری:
از عوامل افزایش دهنده خطر ابتلا به دیسک بین مهره ای می توان از کهولت سن، عدم آمادگی جسمانی، پیچش ناگهانی و شدید بدن با پرش از ارتفاع زیاد نام برد. همچنین انجام ورزشهای سنگین مانند وزنه‌برداری نیز می تواند باعث پیدایش این عارضه گردد. توجه به نکاتی از قبیل بلند کردن اشیاء با روش درست و انجام مرتب ورزش برای حفظ توان و قدرت عضلانی مناسب، می توانند راهکارهایی جهت پیشگیری از ابتلا به این بیماری به حساب آیند.
عواقب مورد انتظار و عوارض احتمالی:
در بسیاری از موارد، خود به خود بهبود می‌یابد. پیش از تصمیم به شروع درمان‌های دیگر، حداقل یک هفته باید در رختخواب استراحت کنید، مگر اینکه عوارضی رخ دهد. از عوارض احتمالی آن می توان از تحلیل رفتن و ضعف عضلات، از دست دادن اختیار ادرار و مدفوع و در موارد حاد تر فلج شدن فرد را نام برد.
تشخیص و درمان:
اقداماتی که برای تأیید تشخیص انجام می‌شوند ممکن است شامل موارد زیر باشند: نوار عصب و عضله که (EMG/NCV)، سی‌تی اسکن، ام.آر.آی (MRI) و عکسبرداری از گردن یا قسمت پایینی ستون مهره‌ای به کمک اشعه ایکس.
امروزه در بسیاری از موارد، بیرون‌زدگی دیسک بین مهره‌ای را می‌توان بدون عمل جراحی معالجه کرد. از جدیدترین و پیشرفته ترین روشهای بکار گرفته شده جهت درمان غیر جراحی دیسک می توان از لیزر تراپی، مگنت تراپی و کشش ستون فقرات و همچنین جراحی بسته ستون فقرات نام برد. در این روشها با استفاده از انرژی های فیزیکی سعی در کاهش التهاب دیسک و فشار وارده بر رشته های عصبی و در نهایت بهبود عارضه می گردد.
داروها:
برای موارد خفیف می‌توان از استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کرد. امکان دارد داروهای زیر تجویز شوند: داروهای ضددرد قوی‌تر، شل‌کننده‌های عضلانی، مثل دیازپام یا متوکاربامول (رباکسین، داروهای ضدالتهابی غیراستروییدی برای کاهش التهاب اطراف پارگی دیسک، مسهل‌ها یا نرم‌کننده‌های مدفوع برای پیشگیری از یبوست.
فعالیت و رژیم غذائی:
در این بیماری رژیم خاصی توصیه نمی‌شود. مصرف فیبر غذایی را زیاد کنید و روزانه حداقل 8 لیوان آب بنوشید تا از یبوست جلوگیری شود. به هنگام مرحله حاد بیماری حداقل 2 هفته در رختخواب استراحت کنید (استراحت طولانی‌مدت در رختخواب به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود). فعالیت‌های طبیعی خود را با رو به بهبود گذاشتن علایم مجدداً آغاز کنید.
منبع: وب سایت اختصاصی دکتر فرخانی
