تاثیر سن بر احساس درد

سن هم در نوع ادراک درد تأثیر دارد. هرچه فرد پیرتر باشد، احتمالاً بیشتر گرفتار بیماری هایی با انواع دردهای حاد و مزمن شده است. در نتیجه، احتمال بالاتر بودن میزان تحمل او در برابر درد بیشتر است و از تجارب گذشته برای شناخت درد و روش کنار آمدن با ان بیشتر بهره می برد.

چگونگی بیان درد در کودکان

کودکان نمی توانند مثل برگسالان درد خود را بیان کنند. آنان دانش و تجربه ی کمتری برای مشخص کردن درد خود دارند. بنابراین درد هرجای بدن را ممکن است شکم درد بیان کنند یا تهوع را گلو درد بنامند. همچنین ممکن است درد به شیوه های مختلف مثل عصبانیت، بد عنقی، گریه، قهر و رفتارهایی مثل خیس کردن رختخواب بیان شود.

ممکن است تشخیص این که کودک درد دارد، کلاً ناراحت است، یا فقط جلب توجه می کند هم آسان نباشد. مثلاً ممکن است نوجوانی که در مدرسه مشکل دارد، به منظور ماندن در خانه دچار «درد» شود.

تشخیص درد در کودکان به کمک نقاشی محل درد

کودکان ممکن است درد و محل ان را از طریق نقاشی کرد بیان کنند. این کار می تواند پزشک را در تشخیص دقیق تر یاری کند. گاهی کودکان الگوهای واکنش پدر یا برداران و خواهران بزرگ ترشان در قبال درد را تقلید می کنند. همچنین ممکن است همان ترس های اعضای خانواده را بروز دهند.

این حالت در کوکان با فقدان بلوغ احساسی و ناتوانی در شناخت ترس مشخص تر می شود.پدر و مادر همیشه باید مراقب واکنش هایشان در مورد درد خود و درد فرزندانشان باشند.

باید توجه داشت که عواطف خود بر میزان و شدت درد تاثیرگذارند. برای مطالعه بیشتر در این زمینه بر روی لینک زیر کلیک کنید.

چگونگی تأثیر عواطف بر درد

منبع: وبلاگ دکتر حیدریان و دکتر پیریایی

توصیف درد با پرسشنامه ی درد مک گیل

پرسشنامه ی درد مک گیل

پرسشنامه ی زیر در آغاز به عنوان ابزاری  پژوهشی در دانشگاه مک گیل مونترال تهیه شد.یکی از معروف ترین دردپژوهان جهان به نام رانلد ملزاک فهرستی از نام هایی که بیماران برای توصیف درد به کار می برند تهیه کرد.سپس پزشکان این واژه ها را به بیماران نشان می دادند تا ایشان را در توصیف درد خود یاری کنند.

برای استفاده از این پرسشنامه ،بیست گروه واژگانی را به دقت مطالعه کنید.اگر واژه ای از هر گروه توصیف کننده ی درد شماست ، دور آن خط بکشید.به واژهایی که توصیف کننده ی درد شما نیست،کاری نداشته باشید.بعد سراغ واژه های مشخص شده  در گروه های یک تا ده بروید و سه واژه ای را که درد شما را که شما را دقیق تر بیان می کنند جدا و یاداشت کنید. 

دو واژه هم از میان گروه های یازده تا پانزده انتخاب کنید.بعد از گروه شانزده واژه ی انتخاب شده را بنویسید. و در نهایت یک واژه از میان گروه های باقی مانده ی هفده تا بیست انتخاب و یاداشت کنید.

کار را با حداکثر هفت واژه ی توصیف کننده ی کیفیت و شدت درد و چگونگی تأثیر درد بر سلامت برسانید.این واژه ها می تواند پزشک یا درمانگر را در شناخت تأثیر درد بر سلامت و طرح برنامه ای درمانی برای تسکین آن یاری دهد.

 

 

گروه 1	گروه 2		گروه 3	گروه 4
سوزننده لرزننده تپنده زق زق کننده زننده گرپ گروپ کننده	جهنده جرقه ای شلیکی		سوزش آور کسل کننده سوراخ کننده گزنده	تیز خش/زبر خم کننده
گروه 5	گروه 6		گروه 7	گروه 8
نیشگونی فشارنده ساینده چنگه ای خرد کننده	زوررننده کشنده پیچ دهنده		داغ سوزاننده جوشاننده پوست کننده برشته کننده	گزگزی خرشی سوزشی گزشی
گروه 9	گروه 10		گروه 11	گروه12
مبهم دلریش کننده آزارنده دردآور سنگین	حساس کشیده سوهانی دونیم کننده	خسته کننده فرساینده		نارحت کننده خفه کننده
گروه 13	گروه 14	گروه 15		گروه 16
ترسناک وحشتناک مهیب	اذیت کننده طاقت فرسا بی رحمانه وحشیانه کشنده	به ستوه آورنده کورکنند		مزاحم مشکل ساز بیچاره کننده شدید غیر قابل تحمل
گروه 17	گروه 18	گروه 19		گروه 20
گسترشی شعاعی فرورونده شکافنده	سفت کرخت نیشتری چلاننده پاره کننده	خنک سرد منجمد کننده		دل به هم زن تهوع آور رنج آور هولناک زجرآور

برگرفته از کتاب درد و تسکین درد

ترکیب درمان های طبیعی و پزشکی

درمان های پزشکی مکمل اغلب با درمان های پزشکی معمول همراه می شود. مثلاً ممکن است همراه با مصرف مسکن برای تسکین درد میگرن از روش های عطر درمانی و  آب درمانی هم کمک بگیرید.

به طور کلی،شفابخش طبیعی ،اگر چند نکته ی ساده را رعایت کنید،بی خطر هستند. همیشه به کار بستن روش های مکمل را به پزشک خود اطلاع دهید،تا در صورت لزوم ،درمان پزشکی با آن هماهنگ شود.اگر داروی گیاهی می خورید،حتماً این را به پزشک بگویید ،چون ممکن است با داروهای تجویزی او تداخل کنند.اگر فیزیوتراپی انجام می دهید باید متخصص فیزیوتراپی را از درمان همزمان زیر نظر دست درمانگر و استخوان درمانگر آگاه کرد،تا کار آنان در هم تداخل نکند.

برعکس،برخی درمانگران پزشکی جایگزین هم ممکن است خیال کنند درمان ایشان موثر بوده است که بیمار داروهای تجویزی پزشک را مصرف می کند. به هر حال ، نباید بدون مشاوره با پزشک معالج مصرف داروهای تجویزی او را متوقف کرد.برای کسب اطلاعات بیشتر از روش پزشکی مکمل و کاربرد آن ها ،به فصل 4 رجوع کنید.

برگرفته از کتاب درد و تسکین درد 

جستجوی کمک در درمان های طبیعی

درد اغلب ممکن است با سوزن درمانی ،ماساژ، دست درمانی ،استخوان درمانی ،آرَمِش ،یا دیگر درمان های طبیعی تسکین یابد.

این رویکرد ها می توانند نتایج مختلفی داشته باشند،و افراد مختلف پاسخ های متفاوت به آن ها بدهید.ولی احتیاط لازم،این روش ها بیشتر فراموش نکنید که درمان های پزشکی مکمل همیشه نتایج فوری نشان نمی دهند،و نباید از آن ها انتظار معجزه داشت.

گرچه شروع هر درمان جدید می توند احساس خوش بینی ایجاد کند،درد این موضوع که این روش موثر نبوده است می تواند به افسردگی بینجامد،که به نوبه ی خود احساس درد را بیشتر می کند.

برخی درمان ها مثل دست درمانی ،سوزن درمانی،و تحریک فراجلدی اعصاب (TENS) ممکن است در آغاز درد بیشتر کنند،ولی در دراز مدات ،درد همراه با بیماری  مزمن را مگر این که دچار دردهای تکرار شونده ی یک بیماری مزمن باشید.این به ویژه در مواردی که به عنوان علامت اخطار تلقی شود مهم است.

برگرفته از کتاب درد و تسکین درد

درمان خانگی

برخی انواع درد را می توان بدون نیاز به تجویز مسکن در خانه درمان کرد.در بسیاری موارد مثل پیچ خوردگی یا درد قاعدگی ،کمپرس گرم یا سرد می تواند بسیار موثر باشد.روش های ساده مثل گیاه درمانی یا ورزشی ملایم هم در برخی موارد موثر است.ولی اگر درد بعد از درمان خانگی باز هم ادامه یافت ،باید به پزشک مراجعه کنید.

 

درد	درمان	هدف	روش	اخطار
درد روماتیسمی	گرما	بافت را آرام می کند و باعث ضد تحریک می شود.	کیسه ی آب گرم؛بالشتک داغ؛کمپرس گرم؛روغن و افشانه	در موارد تشدید علائم انجام نشود.
	فشار	ماهیچه های کشیده را شل می کند و باعث ضد تحریک می شود.	فشار درمانی ،ماساژ ملایم
کشیدگی و پیچ خوردگی	خنک کردن	با خنثی کردن پروستاگلاندین های بافت آسیب دیده التهاب را کم می کند.	کیسه ی یخ ؛به مدت 10 دقیقه ،وتکرار آن یک ساعت بعد	برای جلوگیری از یخ زدگی کیسه ی یخ را در حوله بپیچید.
	استراحت		بالا گرفتن بخش آسیب دیده
سردرد	مسکن های بدون نسخه،شفابخش های گیاهی	التهاب را کم می کند؛درد را تسکین می دهد؛ماهیچه ها را شل می کند.	مقدار مجاز را همراه با آب بخورید.	اگر سردرد ادامه یابد به پزشک مراجعه کنید.
	آرَمِش	تنش عصبی را کم می کند.	در تاریکی استراحت کنید،گیجگاه را ماساژدهید؛در وان آب گرم راز بکشید
درد قاعدگی	گرما	گرفتگی ماهیچه ای را کم می کند.	حمام داغ بگیرید؛یا بالشتک گرم یا کیسه ی آب گرم استفاده کنید.	اگر درد بعد از پایان قاعدگی ادامه یابد به پزشک مراجعه کنید.
	ورزش ملایم	ترشح اندورفین ها تحریک می کند،ماهیچه ها را سل می کند
سوءهاضمه	شفا بخش های گیاهی ضداسیدها	اسید معده را خنثی و التهاب پوشش معده را کم می کند.	بعد از غذا شیر یا ماست بخورید.چای بابونه یا نعناع فلفلی بنوشید.	اگر سوءهاضمه عود کرد به پزشک مراجعه کنید.

تعیین علت احتمالی درد

پوست انسان شبکه ای ظریف از انتهاهای عصبی دارد که محل وقوع هر محرک درد را به دقت مشخص می کند.مثلاً اگر انگشت دستتان را ببرید،درد درست در محل بریدگی احساس می شود.سایر اندام ها به این خوبی انتهاهای عصبی ندارد و مثلاً در شکم ،تعیین محل دقیق و علت درد مشکل تر است.به علاوه ،بسیاری پیام های درد به صورت دسته ای و از یک مسیر عصبی مشترک ارسال می شوند.

این ممکن است به اشتباه مغز در تفسیر پیام درد منجر شود و آن را رسید از جای دیگر بدن تشخیص دهد.در چنین مواردی ، درد در جای دیگری احساس می شود که گاهی کاملاً از محل آسیب دیدگی اصلی متفاوت است.این را درد ارجاعی می گویند. مثلاً درد در وسط پشت ممکن است علامت گرفتاری لوزالمعده در حفره ی شکم باشد.بنابراین ؛تعیین خاستگاه و دلیل درد مهارت فراوان لازم دارد و باید به دست متخصص انجام گیرد.

برگرفته از کتاب درد و تسکین درد

برخورد با درد تدریجی

در بسیاری موارد،درد تدریجی است و به آهستگی به حدی می رسد که در زندگی روزمره اختلال ایجاد می کند و به اقدام درمانی نیاز دارد. درد ممکن است به صورت یا ناراحتی جزئی شروع شود و بعد آهسته آهسته به دردی جدی تبدیل می شود که فرو نمی نشیند .

یا ممکن است ناشی از یک آسیب دیدگی یا علت واضح دیگری مثل سوءهاضمه ،چنگه ی قاعدگی ،ورزش سنگین،یا کمبودی باشد. در چنین موتردی،احتمالاً تصمیم می گیرید خودتان آن را درمان کنید،و اگر روش درست در پیش گیرید،این کار کافی خواهد بود.انواع درمان های خانگی برای برطرف کردن بی خطر ناراحتی های دردناک شایع مثل سردرد و سرفه وجود دارد.

سلول های زونایی

طاقت فرساترین درد زونا پس از التیام تاول ها روی می دهد،چون ممکن است ویروس در برخی عصب ها باقی مانده باشد.بخشی از یک سلول گرفتار در گوشه ی راست پایین تصویر دیده می شود.

دو درمان موثر برای انواع مختلف دردهای شایع،مثل کشیدگی ماهیچه ای و دردهای روماتیسمی ،گرم کردن و سرد کردن است.البته باید بین موارد استفاده از آن ها تفاوت گذاشت.

خنک کردن باید برای درمان التهاب ناشی از کشیدگی و پیچ خوردگی به کار برده شود.این پوست را تسکین می بخشد و به خنثی کردن مواد شیمیایی آزاد شده در بافت آسیب دیده،پروستاگلاندین ها،که باعث درد و التهاب می شوند کمک می کند.کیسه ی یخ فقط باید برای آرام کردن آسیب های بسیار دردناک و بسیار متورم استفاده شود،چون ممکن است مانع فزایند التیام شود.

گرم کردن در تسکین دردهای مزمن مثل درد مفاصل ناشی از روماتیسم موثر است.گرم کردن ناحیه ی آسیب دیده گیرنده های  درد را بیشتر تحریک می کند،به طوری که پیام های درد بیشتری به مغز فرستاده می شود.در نتیجه ،دروازه ی درد بیش از حد انباشته می شود و پیام درد دیگر نمی تواند تفسیر شود.تحریک پوست به شل شدن ماهیچه های زیر آن کمک می کند.

در برخی موارد ،آمیزه ای سنجیده از روش های گرم کردن و خنک کردن هم می تواند مفید باشد،مثلاً کمپرس گرم به دنبال کمپرس سرد،یا تناوب استحمام گرم و سرد .افسانه های تسکین دیدگی های ورزشی به کار می برند،اثری طولانی از اثر خنک کردن سطحی پوست دارد.برای اطلاعات بیشتر در مورد چگونگی انجام کمپرس ،به بخش ماساژ مراجعه کنید.

برگرفته از کتاب درد و تسکین درد

درد به عنوان یک نشانه

درد زنگ خطر دستگاه پیچیده ی اخطار بدن است و نامسامان بودن چیزی را اعلام می کند.درد نه تنها اخطار می دهد و محافظت می کند،بلکه التیام را هم پیش می برد.برخی انواع درد را می توان نادیده گرفت یا درد خانه درمان کرد،ولی برخی را باید هم جدی گرفت و شاید هم نیاز به مراجعه به پزشک داشته باشند.توانایی تفکیک انواع مختلف درد شما را در تصمیم گرفتن درد مورد مراجعه به پزشک یاری می دهد.

 

اعلام اخطار

تصمیم گرفتن در مورد مراجعه به پزشک همیشه آسان نیست.شناخت انواع درد می تواند شما را از هر گونه علامت اخطار جدی آگاه سازد.

اگر یاد بگیرید انواع مختلف درد را بشناسید ،می توانید آن هایی را که در خانه قابل درمان هستند از آن هایی که نیاز به مراجعه به پزشک دارند تشخیص دهید.شناسایی علائم و توانایی توصیف روشن و دقیق آن ها تشخیص علت درد و اخذ تصمیم در مورد تعیین بهترین درمان ممکن را برای پزشک هم آسان می کند.

تمیز دادن انواع مختلف درد

بیشتر ناراحتی های ،شایع ،مثل سردرد،درد ماهیچه ای،سوءهاضمه ،و سردی دست وپا ،معمولاً تهدیدی جدی برای بدن نیستند.دردهایی از این نوع فقط ناشی از  حساسیت دستگاه محافظت کننده بدن است که توسط محرک های بی خطر فعال شده است.گرچه الزاماً نشانه ی یک مشکل جدی نیست،و اغلب می توان آن را نادیده گرفت.مثلاً بیشتر زنان به هنگام قاعدگی احساس درد می کنند.این نشانه ی بیماری یا آسیب جدی نیست،بلکه واکنش بدن نسبت به هورمون هایی است که برای تحریک زاهدان به انقباض و ریختن دیواره ی درونی آن ترشح می شوند.این انقباضات می توانند بسیار قوی باشند و چنگه های شدید ایجاد کننند.

گاهی ممکن است دستگاه عصبی بدن درست کار نکند و علائم کاذب درد به مغز بفرستد،که به درد مزمن می انجامد که برای فرد علت روشنی ندارد.نمونه ی این درد مزمن ،درد و ناراحتی بعد از بیماری زونا است که پس از التیام پوست و از بین رفتن ویروس های عامل آن با دارو یا دفاع خود بدن،تا مدت ها  ادامه می یابد.روش های پزشکی مکمل گفته شده در فصل 4 ،مثل ماساژ و سوزن درمانی ،می توانند دردها را تسکین دهند.

درد ناگهانی ،مثل آنچه از حمله ی قلبی در جلوی قفسه ی سینه احساس می شود،علامت اخطاری واقعی است که می گوید بدن در خطر است و نیاز فوری به درمان دارد.در چنین مواردی ،مراجعه به پزشک حیاتی است.

شناخت علائم اخطار

درد اعلام کننده بیماری خطرناک معمولاًشدید،ناگهانی ،و همراه با علام دیگر است.مثلاً یک سردرد ناگهانی همراه با احساس ضعف در یک طرف بدن،یا از بین رفتن هشیاری ،ممکن است نشانه ی خونریزی حاد مغزی باشد. درد قفسه سینه که به سرعت تا حد غیرقابل تحملی شدید می شود،همراه با تنگی نفس شدید،سرگیجه یا ضعف جسمانی ،ممکن است نشانه ی بیماری قلبی یا ریوی باشد.

درد حاد شکمی همراه با علائم برجسته ی دیگر ،مثل تهوع ،استفراغ،و شوک می تواند نشانه ی زخم گوارشی ،التهاب لوزالمعده،التهاب آپاندیس،یا بیماری های دیگری باشد که نیاز به جراحی فوری دارند.معمولاًدر چنین مواردی ،شدت درد به موضوع اعلام می دارد که علائم بی اهمیت نیستند و مراقبت پزشکی می طلبند.

برگرفته از کتاب درد و تسکین درد

درد و تسکین درد

مبارزه با درد

درد، به ویژه درد مزمن ،یکی از تضعیف کننده ترین ناراحتی ها هست،ومی توان گام هایی در راه جلوگیری از بروز آن ،و یا حتی تسکین کامل آن برداشت.

درد اغلب به پزشک و دارو وابستگی  می آورد. بسیاری از افراد از پزشک انتظار دارندوردی بخواند و درد را تسکین دهد،یا دارویی بدون نسخه به ان ها معرفی کند تا به طور مرتب برای تسکین درد مصرف کنند.ولی مسکن ها پاسخگوی تمام انواع درد،به ویژه در درازمدت نیستند.در واقع ،راه حلی ساده وجود ندارد؛

ما به طور روزافزون متوجه می شویم که موفقیت در کنار آمدن با دردهای مزمن نیازمند همکاری فعال تک تک افراد مبتلاست،به نحوی که شناختی از درد خود پیدا کنند ،و در نهایت مسئولیت مهار آن را بر عهده بگیرند.هدف این کتاب توصیف چگونگی درد،چگونگی اثر آن و آنچه درد را به وجود می آورد است و به این ترتیب ،راه حلی موثر برای کنار آمدن با درد ارائه می کند.

درد و پزشکی غربی

رویکرد سنتی پزشکی غربی به مقابله با درد بر جلوگیری از بروز آن و تسکین آن با استفاده از مواد شیمیایی استوار است.تا سال 1842،جراحان فقط از الکل به عنوان مسکن استفاده می کردند مرفین در طی جنگ های داخلی امریکا به کار گرفته شد،صصولی مشکل اعتیاد،مصرف گسترده ی آن را به امری نامطلوب تبدیل کرد.زایمان و اندکی بعد در اعمال جراحی به کار گرفته شد.ولی ثابت شد که مصرف مقادیر زیاد مواد شیمیایی باعث آسیب دیدن کبد می شود. در دهه ی 1930 بود که بیهوشی به روش نسبتاً بی خطر تبدیل شد.

داروهای شیمیایی معمول هنوز هم نخستین انتخاب بیشتر مردم برای تسکین درد هستند. البته بسیاری افراد احساس می کنند که پزشکی امروزه بیش از حد بر درمان دارویی تکیه کرده و به بیماران امکان مشارکت فعال در نار آمدن با بیماری ها را نمی دهد.به علاوه ،پزشکی غربی در گرفتاریهای پیچیده ی دردناک موفقیت های محدودی داشته است.عوارض همراه با درد مزمن مثل التهاب مفاصل یا کمردرد به این درمان های معمول خوب جواب نمی دهند.این روش ها به بیمار امکان انتخاب می دهد،ولی می شود آن ها را به عنوان مکمل درمان معمول هم به کار گرفت.

مسیر درد

دکارت فیلسوف یکی از نخستین کسانی بود که مسیر ارسال پیام های درد به مغز را توصیف کرد.او تصور می کرد پیامی از ناحیه ی آسیب دیده ی بدن صادر می شود که باعث ایجاد پاسخ هشدار در مغز می گردد.

مهار طبیعی درد

بسیاری شفابخش های گیاهی مثل چای بابونه،هزاران شال به گونه ای موثر در درمان ناخوشی های دردناک مصرف می شوند.

برگرفته كتاب تسكين درد

روشهای جدید درمان درد

با بكارگيري از امكانات متنوع تشخيصي و درماني و با هدف تشخيص و درمان سندرومهاي درد حاد و مزمن در عاليترين سطح علمي و فن آوري و با همكاري علمي و تحقيقاتي با مراكز عمده فعال در اين زمينه در كشورهاي پيشرفته جهان خدمات مختلفي را در كنترل و درمان درد می توان ارائه داد. 

عناوين اين روشها به شرح زیر است :

• تجويز داروهاي تسكين درد متناسب با شرايط بيماران از طريق انواع كاتترها و پمپ هاي تزريق  Patient-controled analgesia (PCA) به منظور کاهش درد

• انجام بلوك هاي عصبي محيطي و مركزي با و يا بدون كارگذاري كاتتر ( اپيدورال ، اينتراتكال و اعصاب محيطي ) و پمپ تزريق PCA  براي كنترل درد

• انجام روشهاي مداخله گرانه اينترونشنال با کمک تصویربرداری فلوروسكوپي ( برای مشاهده محل هدف ) در اتاق عمل مانند بلوك هاي گانگليون و شبكه هاي سمپاتيك شامل بلوك يا نوروليز شبكه سلياك ، هيپوگاستريك و ايمپار جهت كنترل دردهاي شكمي و اندام تحتاني ( بيماريهاي وازواسپاستيك عروقي ) و دردهاي سرطاني ( كانسر معده ، كولوركتال و پانكراس ) و بلوك گانگليون ستاره اي در كنترل دردهاي سرطاني و غير سرطاني سر و گردن و اندام فوقاني (كازالژي ،رينود ، هيپرهيدروزيس و نورالژي هرپتيك ).

• كارگذاري پمپ هاي موقت و دائمي و اينتراتكال در كنترل دردهاي حاد و مزمن سرطاني و غير سرطاني.

• بلوك اپيدورال گردني ، سينه اي و كمري به منظور درمان دیسک کمری وگردنی.

• بلوك مفصلي شامل بلوك و نوروليز عصبي  Medial branch  جهت كنترل درد مفاصل فاست  (کمردرد ناشی از آرتروز) با استفاده از تكنولوژي راديو فركانس و تزريق داخل مفصلي تحت هدايت روشهاي تصوير برداري.

• استفاده از تكنيك هاي پيشرفته اپيدوروسكوپي ( مشاهده مستقیم فضای اطراف نخاع از طریق اندوسکوپی برای تشخیص و درمان تنگی کانال نخاعی ، چسبندگی کانال نخاعی پس از جراحی) و اپيدورالوگرافي و نوروپلاستي اپيدورال در درمان کمردرد پس از عمل جراحی دیسک و یا تنگی کانال (دردهاي راديكولوپاتي كمري ناشي از چسبندگي اپيدورال).

• نوروليز (تخریب رشته های عصبی) اپيدورال و اينتراتكال در كنترل دردهاي سرطاني ( كولوركتال ) و غير سرطاني شكم و اندام تحتاني.

• نوروليز(تخریب رشته های عصبی) اعصاب محيطي و مركزي در كنترل دردهاي سرطاني ( كانسرهاي اوليه و متاستاتيك ) و غير سرطاني ( انواع نورالژي ها ) از طريق داروهاي تخریب کننده عصب (نوروليتيك) و راديوفركانس.

• استفاده از روشهاي غير تهاجمي مانند طب سوزني ، TENS  و ليزر براي كنترل درد

 

منبع: کنترل درد