علل آسیب طناب نخاعی(Spinal Cord Injury)

علل آسیب طناب نخاعی

 

آسیب های نخاعی به دو علت ایجاد می شوند که عبارتنداز:

۱-تروماتیک(ضربه ای):

آسیب های ناشی از ضربه ۷۰ درصد ضایعات را تشکیل می دهند.

۲-غیرتروماتیک(غیرضربه ای):

نوع غیرضربه ای عامل حدود ۳۰ درصد آسیب های نخاعی می باشند.

در نوع تروماتیک ضربات وارده به ستون فقرات بیشتر به علت آسیب عروقی یا شکستگی, دررفتگی مهره و یا ترکیبی از این دو (شکستگی-دررفتگی) می توانند منجر به آسیب نخاع نیز گردند.
 

از جمله عوامل تروماتیک که باعث آسیب نخاعی می گردد می توان به مواردی چون چپ شدن اتومبیل, افتادن از بلندی, تصادف با موتور سیکلت, زلزله, فعالیت های ورزشی خشن, ضربات چاقو, زخم های ناشی از اصابت گلوله و... اشاره کرد.

عوامل غیرتروماتیک(غیرضربه ای) که زمینه آسیب نخاعی را فراهم می کند, بیشتر در ارتباط با یک بیماری یا اختلالات عروقی مطرح می گردد. ترومبوز, آمبولی, ناهنجاری های شریانی-وریدی و خونریزی ناشی از اختلال عروقی می تواند باعث آسیب طناب نخاعی گردد.

تومورها, عوامل عفونی, آرتروزهای شدید ناحیه ستون فقرات, فتق دیسک بین مهره ای, تنگی کانال نخاعی(مثلا به علت اسپوندیلولیستزیس یا لیز خوردن مهره ای بر روی مهره ای دیگر) بیماری سیفلیس, میلیت عرضی, پولیومیلیت(فلج اطفال), سیرنگومیلی, اسپاینابی فیدا, ام اس(بیماری مالتیپل اسکلروزیس) و آمیوتروفیک لترال اسکلروزیس(ALS) و.. هم می توانند باعث آسیب نخاع گردند که جزو عوامل غیرتروماتیک محسوب می شوند.

گاها و به ندرت به هنگام جراحی های خاص, تزریق نخاعی, تابش و انجام واکسیناسیون نیز در بروز آسیب نخاعی نقش دارند.

 

منبع: ابراهیم برزکار

اقدامات اولیه هنگام شکستگی مهره ها

شکستگی ستون فقرات،همیشه به عنوان یک صدمه وخیم شناخته می شود،و برخورد با آن باید کاملا با دقت انجام شود،زیرا ممکن است اسیب به نخاع را به همراه داشته باشد.

آسیب پذیرترین ناحیه ی ستون فقرات دو ناحیه هستند: مهره های گردن و مهره های پایین ستون فقرات.

 

علائم

• مصدوم ممکن است از درد شدید پشت احساس ناراحتی کند.

• فرسودگی ،خستگی وعدم حرکت ، به مصدوم بگویید مچ دست و پا و انگشتان دست و پای خود را حرکت دهد.

• ممکن است مصدوم دست ها و پا ها را نتواند حرکت دهد،محدود شدن حرکت دست ها به علت شکستگی مهره های گردن و محدود شدن حرکت پاها به علت شکستگی مهره ی کمر می باشد،در صرتی که ضایعه ی عمومی در دست و پا نباشد.

• ممکن است حس زیر منطقه ی شکستگی از بین رفته باشد.

• مصدوم را حرکت ندهید مگر این که مجبور به این کار باشید.حرکت نابجا باعث فلج کامل شود.

کمک های اولیه

• به مصدوم بگویید که سعی در حرکت کردن نکند.

• نبض او را کنترل کنید.

• یکی از کمک کننده ها باید بالای سر مصدوم قرار گرفته و سر او را بگیرد (سر باید مستقیم باشد.)

• بالشتکهایی را در هر دو طرف تنه ی مصدوم قرار دهید.

• اگر مصدوم استفراغ می کند او را در وضعیت ریکاوری ستون فقرات قرار دهید.

• مطمئن باشید که راه تنفسی باز است.

• مصدوم را به بیمارستان برسانید.

وضعیت ریکاوری ستون فقرات به صورت زیر است:

• برای اجرای این کار به شش نفر نیاز است،یک نفر در بالای سر مصدوم قرار گرفته و بقیه فرمان می گیرند.

• سه نفر در یک طرف و دو نفر در طرف دیگر قرار می گیرند.

• در حالی که مصدوم دراز کشیده و دست مصدوم در بالا قرار گرفته،به سمت سه نفر کمک کننده مصدوم را می چرخانیم.

• بازوی همان دست را زیر سرش قرار می دهیم تا از گردنش محافظت کند.

• یک پای مصدوم را خم می کنیم بطوریکه زانویش روی زمین قرار گیرد.

• یک محافظ گردن برای مصدوم بکار ببرید.

هدف

بی حرکت نمودن ستون فقرات برای جلو گیری از صدمه ی بیشتر .

اقدامات اولیه

شکستگی پشت

• به مصدوم توصیه کنید که حرکت نکند و آرام باشد .

• پاهای مصدوم را نگه دارید و قوزک پای او را به شکل هشت لاتین باند پیچی کنید و یک باند پهن ، دور زانو ها و رانهای مصدوم بپیچید.

• علائم حیاتی بدن را کنترل کنید.

• با یک برانکار سفت و محکم مصدوم را به مراکز درمانی انتقال دهید.

شکستگی گردن

• به مصدوم تو صیه کنید که حرکت نکند ، سر و گردن او را نیز نگه دارید تا کمک برسد .

• پوشش دور گردن مصدوم را باز کنید ویک گردنبند به طریقی که توضیح داده می شود ، بسازید و دور گردن مصدوم قرار دهید .

• روی گردن مصدوم یک پتو بکشید .

• اگر ناچار شدید مصدوم را حرکت دهید با یک برانکار سفت و محکم و دروضعیتی که راه تنفسی او باز باشد.

• ترتیب انتقال او به مراکز درمانی دهید .

درست کردن گردنبند طبی

• با یک تکه روزنامه به طول ۱۰ سانتی متر لوله کنید.

• آن را داخل یک باند مثلث شکل بپیچید و یا ان را داخل یک جوراب بگذارید.

• او را دور گردن مصدوم زیر چانه ی او قرار دهید ، بطوریکه مرکز روزنامه لول شده در جلو گردن مصدوم قرار گیرد.

• سپس روزنامه ی لول شده را به طرف گردن مصدوم خم کنید و باند را در جلوی گردن گره بزنید.

منبع: استخوان پزشکی سابق

ضایعه نخاعی

براي فهم بهتر ضايعه نخاعي ,دانستن مطالب آسان راجع به آناتومي ستون فقرات و نخاع بسيار ضروري است.در اين قسمت خلاصه اي از آناتومي نخاع بيان مي شود.

آناتومي ستون فقرات

ستون مهره ها از قاعده جمجمه شروع شده ودر تمامي طول گردن ,تنه ,ناحيه كمري وخاجي امتداد دارد.اين ستون شامل 26 مهره به شرح زير مي باشد:7 مهره گردني ,12 مهره سینه اي , 5مهره كمري ,6 مهره خاجي و دنبالچه اي كه توسط بافت غضروفي , رباط ها وعضلات به هم اتصال دارند .اين مجموعه ستون انعطاف پذيري را براي ثبات وحركت انسان ايجاد كرده است.نخاع كه بخشي از سيستم عصبي مركزي مي باشد در ميان اين ستون جاي گرفته و توسط آن محافظت ميشود.

 

آناتومي نخاع

نخاع در تمامي طول ستون فقرات امتداد ندارد بنابر اين تفاوت مشخصي در طول ستون فقرات وطول نخاع وجود دارد . علت اين امر به دليل تمام شدن نخاع در مرز بين مهره اول و دوم كمري مي باشد,ازاين به بعد نخاع به صورت ميله در داخل ستون فقرات وجود ندارد و به جاي آن شبكه اي نسبتا" فشرده اي از ريشه هاي نخاعي از سوراخ هاي بين مهره اي خارج مي شود به علت شبيه بودن اين رشته ها به دم اسب از آن تحت عنوان دم اسب در ساختمان نخاع نام مي برند .

 

همانطور كه ذكر شد ,نخاع به صورت ميله اي در ميان ستون فقرات جاي دارد.طول نخاع دربالغين 45 سانتي متر مي باشد كه همراه با رشته هاي آن همچون شبكه  تلفني سيستم عصبي مركزي را به قسمت هاي مختلف مرتبط مي كند. بسته به محل ضايعه نخاعي ,ارتباط نواحي پايين تر از منطقه آسيب ديده با مغز مختل ميشود ومانند شبكه تلفني كه خراب شده وديگر پيامي را از هيچ سو مخابره نمي كند عمل مي نمايد.در اين حال انتقال كليه فرامين از نواحي بالاي ضايعه متوقف ميشود و درنهايت منجر به از بين رفتن كليه حس ها چون گرما ,سرما,درد و ساير حس ها نظير حس وضعيت بدن انسان وحركت ونيز اختلال دراعمال وحركات ارادي عضلات مي گردد.از طرف ديگر اعصاب باقيمانده در زير ناحيه ضايعه ديده بطور خودكار وبدون كنترل ,فراميني را به اندامهاي مختلف صادر مي كنند كه نهايتاً باعث ايجاد رفلكس هاي غير طبيعي واختلال در عملكرد روده ها و مثانه ميشود . 

به هريك از اين مباحث دربخش هاي آينده به تفكيك اشاره مي شود .

 

 

انواع ضايعات نخاعي

 

منبع: وبلاگ دکتر حیدریان

جراحی ستون فقرات پس از قطع نخاع

آیا پس از قطع نخاع جراحی ستون فقرات لازم است؟

اگر چه در حال حاضر براي درمان قطع نخاع روش جراحي وجود ندارد(پيوند نخاع فعلا در حد کار تحقيقاتی است) اما ممكن است به دو دليل عمده به جراحی ستون فقرات نياز باشد. يكي براي بيرون آوردن قطعات استخوان يا دیسک كه ممكن است بر روي نخاع يا ريشه‌هاي عصبي فشار وارد سازند و دومين دليل براي حفظ پايداري ستون فقرات. پس از بررسي‌هاي لازم در مورد نياز به جراحي و اينكه آيا ستون فقرات ناپايدار است تصميم  مي‌گيرند در آسيبهای“ پايدار“ تنها تنه مهره دچار شکستگی شده و رباطها آسيب نديده‌اند. بسياري از شكستگي‌هاي پايدار مهره‌ها نياز به عمل جراحي ندارند. اگر فرد دچار آسيب «پايدار»‌ باشد و نياز به جراحي نداشته باشد ممكن است نيازمند به استفاده از «بریس» باشد.

وظيفه بريس جلوگيري از حركت بيش از حد ستون فقرات و كمك به بهبود شكستگي است. در آسیبهای گردن معمولاً ار بريس «هيلو »‌ يا «فيلادلفيا»‌ استفاده مي‌شود. در آسيبهاي ناحيه سينه‌اي يا كمري از بريس پلاستيكي، ژاکت تنه و .. استفاده مي‌شود.

آسيب «ناپايدار» ستون فقرات وقتي ايجاد مي‌شود كه رباطها نيز آٍسيب ديده باشند. آسيب رباطها باعث مي‌شود مهره‌ها از جاي خود بيرون آمده و بر روي نخاع فشار وارد سازند. در طي عمل جراحی مهره ها به جاي خود برگردانده مي‌شوند و توسط استخوانی که از لگن يا پا بدست مي‌آيد و پيچ, مهره و ميله در جاي خود ثابت نگه داشته مي‌شوند. عمل جراحي براي هر قسمت متفاوت بود و بستگي به محل آسيب دارد.

اينكه چه مدتي بايد از بريس استفاده نمود بستگي به نوع آسيب شدت و وسعت آسيب و سرعت بهبود بيمار دارد . 

منبع: وبلاگ دکتر حیدریان