تشخیص و درمان آرتروز کمر

تشخیص آرتروز کمر چگونه انجام میشود؟

انجام گرافی ساده میتواند کمک کننده باشد ولی سی تی اسکن ستون فقرات قدرت بالایی در تشخیص مشکل این مفصل دارد. مطمئن ترین و قطعی ترین تشخیص بلوک مفصل فاست میباشد.

 

بلوک مفاصل فاست چیست؟

این کار در اتاق عمل و تحت مشاهده مستقیم با فلوروسکوپ انجام میشود.بیمار بصورت سرپایی بستری شده و تحت بیحسی موضعی مقدار بسیار کم داروی بی حس کننده در مفصل تزریق میشود .در صورتی که کمر درد مربوط به درد این مفصل باشد با انجام این کار درد بهبود می یابد. استفاده از استروئید بهمراه این دارو سبب ایجاد اثر درمانی در التهاب مزمن این مفصل می شود. استفاده از فلوروسکوپ در انجام این کار سبب عدم ایجاد عوارض و دقت در انجام عمل میشود. بهترین و موثرترین روش این کار انجام آن توسط متخصص درد و تحت فلوروسکوپی میباشد.

 

درمان درد مربوط به آرتروز کمر یا تخریب مفصل فاست

درمان اولیه استفاده از دارو درمانی، فیزیوتراپی، آب درمانی و در صورت نیاز بلوک فاست است.

استفاده از رادیو فرکونسی بهترین و جدیدترین درمان کمردرد های ناشی از این بیماری در بیمارانی است که به بلوک تشخیصی پاسخ مثبت داده اند ولی تزریق استروئید نتوانسته درمان طولانی را برایشان داشته باشد.

 

در مراجعه کننده گان به  کلینیک درد مرکزی شیوع آرتروز کمر در بیماران زیر بیشتر بوده است:

1. وزن بالا

2. سابقه جراحی کمری

3. زایمان سخت

4. ورزشهای سنگین

5. سابقه فامیلی آرتروز

6. وجود بیماریهای التهابی   

 

 مراجعه بیماران مبتلا به کمر درد به کلینیکهای فوق تخصصی درد میتواند با تشخیص و درمان به موقع این بیماری از پیشرفت آن و انجام عمل جراحی کمر پیشگیری نماید.

 

آرتروز کمر یا تخریب مفاصل بین مهره ای (فاست)

 

 

 

آرتروز در کدامیک از مفاصل بیشتر اتفاق می افتد؟

مفاصل زانو - لگن -شانه -گردن و کمر مفاصلی هستند که آرتروز در آنها اتفاق می افتد . در هر قسمت از بدن این تخریب سبب ایجاد علائم و نشانه ها و روش های درمان آرتروز خاصی باشد.

 

آرتروز کمر در کدام مفصل اتفاق می افتد؟

مهره های کمر در محل دیسکها باهم ارتباط دارند. علاوه بر این محل مهره ها دارای زوایدی هستند که سبب میشود هر مهره با مهره بالاتر و پایینتر از خودش در مفاصلی که در دو طرف مهره قرار دارند ارتباط برقرار نمایند. این مفاصل بسیار کوچک مفاصل بین مهره ای یا مفاصل فاست ( facet joint ) نامیده میشوند. تخریب در این مفاصل می تواند سبب ایجاد آرتروز کمر یا سندرم فاست کمری شود.

 

 

 

علت ایجاد آرتروز کمر و تخریب مفاصل فاست چیست؟

۱.افزایش سن و کاهش سرعت باز سازی مفاصل باعث آرتروز کمر می گردد .

۲.ضربه به کمر -تصادف یا شکستگی مهره های کمر

۳. عمل جراحی دیسک کمر (ایجاد این مشکل از چند ماه تا چند سال پس از جراحی کمر اتفاق می افتد و در مواردی که جهت فیکس کردن ستون فقرات پیچ و فیکساتور قرار داده شده این مشکل شدید تر می باشد. آرتروز ستون فقرات یا کمر از علل شایع وقوع کمر دردهای پس از جراحی کمر می باشد)

۴.لغزش مهره های کمر

۵.خم شدن یا چرخش ناگهانی کمر

۶. التهاب در مفصل ثانویه به بیماریهای روماتیسمی

۷. بیماریهای مادر زادی مانند اسپوندیلیت یا اسکلیوز ستون فقرات

  

علائم آرتروز ستون فقرات چیست؟

درد :

درد در ناحیه کمر که می تواند به پاها خصوصا پشت پا انتشار داشته باشد. این درد مشابه دردهای سیاتیکی نمیباشد.

محدودیت حرکت :

درد در خم شدن به پهلوها -خم شدن به عقب یا چرخش میتواند محدودیت ایجاد نماید.

خشکی کمر :

این خشکی عمدتا موقع بیدار شدن از خواب اتفاق می افتد.

تشدید درد با نشستن :

درد با ایستادن و خصوصا در نشستن تشدید میشود . رانندگی در این بیماران میتواند بسیار دردناک باشد.

احساس خستگی در کمر :

اسپاسم عضلات ثانویه به درد میتواند سبب ایجاد خستگی شود. 

 

اهمیت تشخیص صحیح درد مفصل بین مهره ای

با توجه به ایجاد کمردردهای با شدت بالا و محدود کننده در این بیماری ممکن است علائم بعنوان دیسک کمر تلقی گردد و درمان نامناسب انجام گردد. حتی ممکن است برخی از این بیماران در پاراکلینیک علائمی از دیسک داشته باشند و درد آنها مربوط به دیسک نباشد.

پس تشخیص این درد میتواند در انجام درمان موثر سرنوشت ساز باشد.

 

دکتر پیریایی - عمل لیزری دیسک کمر

 

مفاصل فاست (Facet joints) يا آپوفيزيال

مفاصل بين مهره‌اي پشتي (به انگليسي: Posterior intervertebral joints) يا فاست [۱] و يا آپوفيزيال [۲]، مفاصلي هستند که ازطريق زوائد مفصلي بخش قوس مهره‌اي ايجاد مي‌شوند. هر مهره در ستون فقرات ازطريق چهار مفصل فاست به مهره‌هاي بالايي و پاييني مجاور خود اتصال مي‌يابد. حرکات طبيعي ستون مهره‌ها در جهات مختلف، وابسته به سالم بودن مفاصل بين مهره‌اي پشتي (فاست) و ديسک‌هاي بين مهره‌اي است. به تصوير ذيل توجه نماييد:
 

◄   ويژگي مفصل فاست:
مفصل فاست (آپوفيزيال) يک مفصل حقيقي بوده که داراي کپسول مفصلي، غشاي سينوويوم ، غضروف و رباط‌هاي مفصلي است. اين مفاصل در نواحي مختلف ستون فقرات به طريقي خاص قرار مي‌گيرند، به طوريکه حرکات ستون مهره‌ها ممکن است در يک جهت خاص تسهيل و يا محدود گردد.
فاست‌ها نسبت به خط افقي در فقرات گردني با زاويه 45 درجه، در ناحيه پشتي با زوايه 60 درجه و در قسمت کمري با زاويه 90 درجه قرارمي گيرند. بنابراين در فقرات گردني، حرکات در جهات مختلف قابل انجام است. در ناحيه فقرات پشتي، حرکات خم شدن به جلو و راست شدن به عقب محدود بوده، ولي خم شدن طرفي (لترال فلکشن) و چرخش (روتاسيون)قابل انجام است. دامنه حرکتي در ستون فقرات کمري در جهت خم و راست شدن به جلو و عقب آسان تر صورت مي‌گيرد، ولي حرکات چرخشي و خم شدن طرفي محدود مي‌گردد.
 

◄   آسيب مفصل فاست:
باتوجه به اينکه مفصل فاست يک مفصل حقيقي و سينوويال است، بنابراين همانند هر مفصل سينوويال ديگر ممکن است دچار پديده تخريبي يا التهابي گردد. ضايعه در اين مفاصل به علت وجود عناصر حساسي چون پرده سينوويوم، رباط هاي اطراف مفصل و کپسول مفصلي منجربه درد و محدويت حرکتي در ستون فقرات مي گردد. ازطرفي هرگونه اشکال در حرکات مفاصل فاست، عملکرد طبيعي ديسک هاي بين مهره اي را نيز مختل مي کند.

گاهي اختلال عملکرد در مفاصل بين مهره اي پشتي (فاست ها) به علت يک بيماري التهابي بوده، که با ايجاد درد و محدوديت حرکتي در ستون مهره ها همراه مي گردد. شايع ترين نوع بيماري که با گرفتاري اين مفاصل مشخص مي شود، در ارتباط با اسپونديليت آنکيلوزان است.

منبع:فدک