درمان كمر درد از ديد پزشكي
کمردرد و پزشکی
مبتنی بر شواهد
(بررسی درمان های کمردرد از نظر پزشکی مبتنی بر شواهد)
پزشکی مبتنی بر شواهد (EBM ): عبارتست از استفاده منطقی و
مسئولانه از بهترین شواهد موجود برای تصمیم گیری در مورد درمان بیمار. در حقیقت EBM
عبارتست از استفاده توام از تجربه بالینی پزشک وشواهد بالینی معتبر.
منظور از تجربه بالینی پزشک، مجموعه ای است از آموزشها ومهارتهای بالینی وی. شواهد
بالینی معتبر نیز از بررسی پژوهشهایی که متدولوژی مناسبی دارند به دست می آید.
ذیلا" نتیجه بررسی درمان های رایج کمردرد از نظر پزشکی مبتنی بر شواهد را مشاهده می
فرمایید:
مانیپولاسیون: مانیپولاسیون برای کاهش درد و افزایش توانایی حرکت
در بیماران دارای کمر درد موثر است (در بیمارانی که گردن درد دارند، استفاده توام از
مانیپولاسیون و ورزش درمانی اثرات مناسبی خواهد داشت).
استفاده از کفی: استفاده از کفی برای پیشگیری از کمردرد هیچگونه
جایگاهی ندارد. در مورد اهمیت آن در درمان کمردرد،متاسفانه هنوز تحقیقات مناسبی
صورت نگرفته است و نمی توان با قطعیت نظر داد.
گیاهان داروئی: از بین گیاهان مورد بررسی، سه گیاه اثرات خوبی (در
کوتاه مدت) داشته اند ولی باید اثرات جانبی و نیز نتایج استفاده دراز مدت آنها نیز
مشخص شود.
ورزش درمانی: در درمان کمردرد مزمن موثر است ولی در کمردرد حاد
چندان اثری ندارد جالب اینجاست که متذکر شوم ورزش درمانی در گردن حاد و مزمن موثر
است.
رفتار درمانی: رفتار درمانی در کاهش درد موثر است ولی تاثیر آن در
حد ورزش درمانی است.
استراحت: معمولا استراحت طولانی در بستر در بیمارانی که کمردرد
حاد بدون سیاتیک دارند سبب بدتر شدن درد می گردد- در بیمارانی که کمردرد حاد و
سیاتیک دارند، استراحت وعدم استراحت تفاوتی ایجاد نمی کند.
مدرسه کمردرد: در محیط های کاری سبب کاهش درد، بازگشت به کار و
بهبود عملکرد می گردد.
داروهای ضد افسردگی: در بیمارانی که کمردرد مزمن بدون افسردگی
دارند، استفاده از این داروها هیچ نقشی ندارد. البته بهتر است تاکید کنم که اگر
بیماری کمردرد و افسردگی داشت طبیعتا باید داروی ضد افسردگی مصرف کند- داروهای
مزبور در درمان سایر دردهای مزمن موثر هستند.
طب سوزنی (acupuncture ) و سوزن زدن (needling ): هنوز نقش تاثیر
طب سوزنی در درمان کمردرد حاد مشخص نشده است. این روش در کمردرد مزمن در کوتاه مدت
برای کاهش درد موثر است. در کل، طب سوزنی یا سوزن، اثری بیشتر از سایر اقدامات
معمول ندارند.
کشش: کلیه شواهد موجود بیانگر این نکته هستند که کشش در کمردرد
حاد، تحت حاد ومزمن و نیز کمردرد سیاتیک بی تاثیر است.
تحریک الکتریکی اعصاب از طریق پوست (TENS ): شواهدی به نفع تاثیر
آن وجود ندارد.
جراحی برای در رفتگی دیسک کمری: اگر در رفتگی دیسک کمری سبب فشار روی ریشه های عصبي
سیاتیک شود، جراحی و برداشت دیسک می تواند سبب شود که درد اندام تحتانی زودتر
التیام یابد (ممکن است درد کمر تغییر نکند) البته تاثیرات دراز مدت جراحی هنوز به
خوبی مشخص نشده است.
جراحی برای آرتروز ستون فقرات: هنوز شواهد کافی برای اثبات نقش
جراحی در درمان کمردرد ناشی از آرتروز وجود ندارد.
استفاده از گرما و سرمای سطحی: هنوز شواهد کافی برای نقش این
عوامل فیزیکی وجود ندارد.
پرولوتراپی (prolotherapy): اگر به تنهایی در کمردرد مزمن استفاده
شود، بی تاثیر است. اگر به همراه مانیپولاسیون، ورزش و یا برخی اقدامات دیگر
استفاده شود ممکن است موثر باشد.
داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs): سبب کاهش خفیفی در
کمردرد می گردند. هیچکدام از داروهای این گروه نسبت به سایرین برتری ندارد.
شل کننده های عضلانی: در درمان کمردرد موثر هستند ولی مشخص نیست
که تاثیر آنها از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی یا سایر ضد دردها بیشتر باشد.
ماساژ: ممکن است در درمان کمردرد تحت حاد و مزمن موثر باشد ولی در
گردن درد بی تاثیر است.
لیزر کم توان (low level laser therapy- LLLT): متاسفانه تحقیقات
انجام شده در این زمینه فاقد کیفیت لازم هستند، لذا نمی توان در مورد اثر لیزر کم
توان اظهار نظر کرد.
محافظ کمری (اورتوزهای کمری- کرست کمری): تحقیقات انجام شده نشان
می دهد که این وسایل هیچگونه اثری در درمان کمردرد ندارند.
مانيپولاسيون: هنر درمان دردهای ستون فقرات با دست
مانيپولاسيون به معنی " استفاده ازدست ماهر برای درمان یا تنظیم چیزی" است . برای
پی بردن به اهمیت این روش درمانی بهتر است ابتدا قدری در مورد دردهای ستون فقرات
صحبت کنیم .
درمان اين اختلالات كه به مانيپولاسيون "قولنج شکستن" معروف است، روش خاصي است
كه در آن حركتي ناگهاني، سريع و حساب شده توسط پزشک متخصص به قسمت خاصي از ستون
فقرات وارد مي شود . معمولا" این عمل سبب ایجاد یک صدای "تلق" می گردد و درد بیمار
شدیدا " كاهش می یابد
همانطور كه ذكر شد، اين روش صرفاً با دست انجام مي شود و احتياج به اقدامات يا
آمادگي هاي خاصي نيست ولـي پزشك بايد مطمئن باشد كه ستون فقرات شما دچار ضايعه
شديدي نيست و ميتوان از اين روش براي درمان بيماري شما استفاده كرد. بنابراين حداقل
يك عكس ساده كه اخيراً گرفته شده باشد براي شروع درمان لازم است . غالباً درمان ظرف
يك تا شش جلسه به پايان مي رسد و وقتي درد كاهش يافت به تدريج بايد ورزش هاي خاص
تقويت عضلات منطقه مبتلا آغاز گردد. اين ورزش ها باعث ميشوند كه احتمال عود بيماري
در آينده كاهش يابد
در مورد نحوه اثر مانيپولاسيون و اينكه واقعاً چه چيزي سبب كاهش درد مي گردد فرضيات
متعددي وجود دارد كه ذيلاً به برخي از آنها اشاره شده است :
الف ) آزاد شدن قسمت هاي گير افتاده كپسول مفصلي
ب ) شل شدن عضلاتی که دچار انقباض دردناک شده اند
ج ) افزايش تحرك در قسمت هاي كم تحرك مفصل
د ) كاهش بيرون زدگي ديسك
دردهای ستون فقرات بسیار شایع هستند و بسیاری از آنها با مانيپولاسيون درمان میشوند
ولی شرط لازم برای موفقیت پزشك در درمان عبارت است از: دانش، حوصله در شنیدن درد
بیمار، معاینه دقیق و مهارت .
توضیحاتی درمورد اقدامات پس ازمانیپولاسیون
حرکتی که روی ستون فقرات شما انجام شده است نوعی آزادسازی و تنظیم "حرکت بین مهره
ای " شماست. درحقیقت، اختلال خفیفی در عملکرد بین مهره ای شما وجود دارد که به
تدریج با یک یا چند مانور بهبود می یابد .
این اختلال عملکرد علل مختلفی نظیر حرکت های نامناسب و ناگهانی، وضعیت های نادرست
نشستن، خوابیدن یا کارکردن- آرتروزدارد .
منبع: دكتر شهرام صادقي
